לידער, ווערטער, מעשׂים
עס זענען דאָ לידער
וואָס קומען אין דרײַען
און גלײַך דיך פֿאַרדרייען
מאז ועד־היום
אין ווירבל פֿון צײַטן
אין אומרו פֿון בענקשאַפֿט
זיי זאָגן אַז אַלץ וואָס ‘עט זײַן
איז געווען שוין
עס זענען דאָ ווערטער
וואָס מאָנען און נאָגן
כאַפּן בײַם גאָרגל
און אויפֿריכטיק זאָגן
אַז אַלץ וואָס געווען שוין
‘עט נאָך איינעם פֿרימאָרגן
באַווײַזן זיך ווידער
אין וועלטישן גאָרטן
עס זענען פֿאַראַנען
אַזעלעכע מעשׂים
וואָס זין און געדאַנק
זיי כּלומרשט צעשמײַסן
נאָר ס’געזאַנג טוט שוין ווידער
אויפֿשטיין תּחית־המתים
ס’געזאַנג פֿון אַמאָליקע
שעפֿער קונדייסים
דרײַ לידער פֿון לעבן אָן טויט
א. „מיר קערן אַהיים‟
וואָס ז’געווען איז געווען
וואָס וועט זײַן וועט אַוועק
בלײַבן וועלן די ווערים
אין דער זיסקייט פֿון כריין
און אפֿילו ווען פּאָרעך
וועט ווערן פֿון שטיין
ס’עט פאַרבלײַבן און בלײַבן
אין האַרצן פֿון וועלט —
די אור־יונגשאַפֿט די העלע
פֿון דער חרובֿער היים
ס’וועט ניט קלעקן קיין שטומקייט
און קיין ביטער געוויין
און פֿאַרגעסעניש וועט
ניט צעפֿרעסן ביז ביין
ווײַל נאָך אַלע דראַקאָנען
נאָך דער עלנטקייט אַליין
וועט די שטים פֿון מיליאָנען
סײַ צו גרויס ווי צו קליין
זיך דערברעכן, דערשלאָגן
כּלומרשט געהיים
און זיי וועלן אַ שטראַל טאָן
אַ זינג טאָן מיט ברען:
מיר האָרכן, דערהערן –
מיר קערן אהיים!
ב. ליבשאַפֿט
ס’איז דאָ אַזאַ מין וואָרט
וואָס מע באַגרײַפֿט עס קוים,
וואָס רירט אַלץ אָפּ פֿון אָרט
פֿאַרפֿלייצט דעם רוים מיט שוים.
אַ וואָרט וואָס ווייניק ווער
באַנעמט איר זין און טײַטש.
אַ וואָרט וואָס צערטלט מילד,
אַ וואָרט וואָס שמײַסט ווי בײַטש.
כ’געפֿין פֿאַר זיך קיין אָרט
און פּרוּוו דערגיין דעם טעם
פֿון אָט־דעם זיסן וואָרט –
מיט לײַדנשאַפֿט עס גראַמט.
אַ וואָרט וואָס ביז צום סוף
טוט וועבן דײַן געזאַנג
אפֿילו ווען דערויף
קלעקט מער ניט קיין פֿאַרלאַנג.
דאָס סאַמע ריינסטע וואָרט
וואָס לינדערט גרעסטן וויי —
צוויי טראַפֿן און ס’ווערט וואָר:
דאָס רעדעלע זיך דרייט.
דאָס וואָרט איז פּראָסט און קלאָר:
צעווישן שטיין און ביין
בײַם אייביקן קאַיאָר —
ס’איז – „ליבע‟ מלא־חן.
ג. פֿאַרלירן דעם אומזין
איך מאַך זיך ניט וויסנדיק
ווײַל עפּעס־וואָס ווייס איך
די טרערן וואָס גיסן זיך
איז אַ ביטערער עסק
איך מאַך זיך קוים וואַכעדיק
דורך פֿאַרזשמורעטע אויגן
דאָס לעבן טוט וואָכעדיק
סײַ שטראָמען, סײַ טויגן
איך מאַך זיך צעשליסנדיק
פֿאַר ביימער און מאָכן
ווײַל אַלץ וואָס פֿאַרשלאָסן ווערט
ז’ניט ווערט דעם ביטחון
איך מאַך זיך דערהערעוודיק
צו פֿייגלס געזאַנגען
און ווייס ס’וועט אומקערן זיך
דער זין צו די קלאַנגען
איך מאַך זיך ניט אומעטיק
און ניט איבעריק פֿריילעך
נאָר כ’פריי זיך: סע שפּרודלט זיך
דער מאז־ואילך
איך מאַך זיך ניט וויסנדיק
ווײַל עפּעס־וואָס שפּיר איך
אין שטראָמען וואָס פֿליסן זיך
דעם אומזין פֿאַרליר איך
זיי וועלן מיך פֿאַרשטיין
זיי וועלן מיך פֿאַרשטיין, זיי וועלן מיך אויפֿנעמען און ס׳וועט האָפֿשטיין אַליין מיט מיר זיך גאָרניט שעמען.
און אַלץ וואָס כ׳זאָג אַצינד מיט ווערטער, זיי אומקלאָרע, דערקלערט דער גרויסער ווינט מיט קלאָרע טײַטש־און־סבֿרה.
פֿון סאַמע ערשטן גראַם ביז צו דער לעצטער שורה: אומשטאַרביק איז דער שטאַם, דע־פֿאַקטאָ ווערט דע־יורע.
און ליכטיק איז דער וועג — ס׳באַלײַכטן אים די שטערן און זייער ניגונס צוועק אין שטילקייט כ׳טו דערהערן.
אין שטילקייט פֿון דעם ווינט וואָס האָט זיך מילד פֿאַרטײַעט, דערהער איך: שפּאַן, מײַן קינד, אַזאַ מין טראָט ז’כּדאַיִק!..
– – – – – – – – – – –
זיי וועלן מיך פֿאַרשטיין,
קלאָר ווי דער טאָג און זיכער…
אַ שטיין רעדט מיט אַ שטיין
רק ס׳לויפֿט די צײַט
אַלץ גיכער
וואַרטנדיק אויף…
מיר זיצן און וואַרטן…
אויף אים ער זאָל קומען
אַהער.
איז וואָס זשע,
ער וועט דען
צונעמען
דעם ווייטאָג,
די פּײַן,
דאָס געוויין?
מיר שטייען און וואַרטן…
אויף וועמען?
אויף איר זי זאָל קומען
צו־גיין.
איז וואָס זשע,
זי וועט דען
פֿאַרשעמען
די לעצטע
צעשטויבטקייט
פֿון שטיין?
ווי לאַנג קאָן מען
גלאַט אַזוי וואַרטן,
כ’פֿאַרשטיי ניט
פֿון דאַנען אַהין,
מיר זיצן,
מיר שטייען,
ס’ווערט האַרבער
דער אומזין
און זין
פֿון דעם דין.
האַרץ און שטערן
די שטערן אָטעמען —
אָט האָפֿערדיק, אָט צאַרט —
אינצווישן שפֿע־רבֿ
און צימצום.
עס קוקט אויף זיי און קוקט,
געשפּאָלטן האַרץ,
דערוועגט זיך ניט
צו גרילצן.
און בלויז צום טאַקט
פֿון טיפֿער שפּעטער צײַט
עס טיאָכקעט אַלץ
און טיאָכקעט.
די שטערן —
וועלן נעלם ווערן באַלד
די בענקשאַפֿט —
נאָך ניט